9/19 Sensor city en onze voeten

Dit is de slotaflevering van een drieluik in aanloop naar Walk21, het wereldcongres in Rotterdam op 7-10 oktober 2019. Voor informatie en aanmelden: www.walk21rotterdam.nl

Een smart city maken voor voetgangers. Bewust omgaan met data en apps toepassen die het lopen stimuleren zijn daarvoor belangrijke ingrediënten.

Een stad is zo slim als haar bewoners. Utrecht Science Park, aan de oostkant van de stad, lijkt een plek vol slimmeriken. “Weet je wat ik daar zie?’, vertelt Cor Jansen, directeur Utrecht Marketing: “Velen nemen de fiets om van A naar B te gaan. Maar de hoogleraren niet. Die lopen. Zij kiezen op een slimme manier voor wat minuten meer reistijd. Looptijd kun je gebruiken om na te denken. Of juist om even je mentale harde schijf te defragmenteren”.

Achterstand inhalen

Terwijl het aantal ‘smart city projecten’ groeit, vindt de langzaam toenemende kennis op voetgangersgebied in de praktijk nog onvoldoende haar weg. Tijdens de research voor mijn boek leerde ik dat de belangen van lopers onvoldoende worden behartigd. Beslissers slaan hen daarom vaak over. Met deze achterstanden moeten slimme projecten wel rekening houden.

Big Brother

Datamakelaars hebben te maken met dilemma`s en onzekerheden. Zo kleven aan het fenomeen ‘big brother is watching you’ gevaren in de privésfeer door dataverzameling, zoals China toont. Daar koppelen twaalf regionale overheden allerlei gegevens van burgers aan hun oversteek- en ander verkeersgedrag. Doel is om straffen of beloningen uit te delen. Zoals bij vele experimenten en ‘pilots’ op datagebied, ontbreken hier toegankelijke en controleerbare evaluaties.

Voetgangerssensoren

Ook andere ontwikkelingen zorgen voor speculaties over de toekomst. Kijk naar de proeven met de sensorenwijk in Toronto van Sidewalk Labs, een dochteronderneming van Google. En neem de effecten van automatisch rijdende auto`s. Marleen Stikker, directeur van de onafhankelijke technologie denktank De Waag, verwacht bijvoorbeeld dat zelfrijdende auto`s het noodzakelijk maken dat alle voetgangers sensoren dragen. Zij pleit voor de principiële discussie of een private partij, zoals een particuliere zelfrijdende auto, feitelijk de zeggenschap over de publieke ruimte mag overnemen.

Ogen en oren

Voor verkeers- en mobiliteitsprofessionals liggen kansen op het gebied van slimme data en apps die het lopen ondersteunen. Een eerste voorbeeld is te vinden in de gemeentelijke praktijk van alledag. Veel burgers leggen contact met de gemeente om online of per telefoon een ‘melding openbare ruimte’ te doen. Over vuilnis op straat, scheefliggende stoeptegels, noem maar op. Door hieruit gegevens over het lopen te filteren, te verzamelen en te analyseren, ontstaat een beeld: wat gaat fout en wat gaat goed? Een basis voor voetgangersbeleid wordt gelegd door deze burgerbevindingen te koppelen aan andere ogen en oren, zoals wijkteams voor beheer en onderhoud en de politie.

Waarheen verhuizen

Objectieve gegevens kunnen vooroordelen over wandelen en loopafstanden afzwakken. Een voorbeeld is het exact aangeven van loopafstanden en looptijden van A naar B. “Het viel echt mee, dat lopen”, is een veelgehoorde reactie. Dat telt extra bij belangrijke beslismomenten zoals de keuzevraag waarheen te verhuizen. Gemeenten kunnen makelaars stimuleren om online bij te koop staande woningen ook reële loopafstanden en aantallen loopminuten te vermelden.

Gamers van de bank

Expert Mark Aarts trekt innovatieve beweegprojecten rond gamen en e-sports. Met zijn initiatieven verleidt hij een doelgroep die veel overgewicht kent. “Gamers kunnen elkaar stimuleren om meer te gaan sporten of bewegen. Heel wat spelers nemen een idee serieus omdat het van een mede-gamer komt. Ze willen soms meer met elkaar doen dan alleen achter schermen zitten”. Aarts noemt een toernooi waar ook fors werd gevoetbald. Door bewegen in games te vlechten, doen gamers extra stappen.

Happy Life

Een interessant voorbeeld waarbij hij zelf niet betrokken is, benoemt Aarts. Gekoppeld aan Minecraft, de populaire game waarmee je eigen virtuele werelden bouwt, bracht het Sportbedrijf Deventer in 2018 de app Happy Life uit. Hoe meer stappen op de smartphone, hoe meer denkbeeldige bouwstenen je verdient. Inmiddels doen drie steden mee. Beloningen kunnen deelnemers ook in eigen stad verzilveren: bijvoorbeeld gratis zwemles of meedoen aan de Groenste Obstakelrun.

Apps en fysieke maatregelen

Terug naar Cor Jansen. Als directeur van Utrecht Marketing promoot hij de stad. Als lid van de Utrecht Development Board steunt hij initiatieven om de stad meer in beweging te krijgen. Marketingtools in de vorm van nieuwe apps kunnen volgens hem verdere fysieke investeringen ondersteunen. Zijn visie: “Op afstanden die je vroeger met de auto deed, pakken mensen de snelle fiets. Maar naarmate de overheid meer investeert in de fiets, moet ook de kwaliteit van loopvoorzieningen verbeteren. Investeer in goede bestratingen, zorg voor topkwaliteit.” Want: “Wandelen wordt dé manier van verplaatsen in het binnenstedelijk leven”.

30 september 2019

Overzicht Blogs

Tips & Tools

9/19 Sensor city en onze voeten